متانول یکی از سه محصول بسیار مهم صنایع شیمیایی در دنیا بوده و مواد بسیاری از آن مشتق می شوند. همچنین با توجه به کمبود قابل پیش بینی منابع انرژی در آینده، مصرف مستقیم متانول به عنوان سوخت پاک و یا در تولید هیدروژن مصرفی پیل های سوختی، بسیار مورد توجه است.

 سومین واحد متانول کشور با تولید سالیانه یک میلیون تن متانول دارای خلوص درجه AA با خوراک سالیانه، ۶۱۰ هزار تن گاز طبیعی از شرکت ملی گاز ایران و ۲۶۸ هزار تن گازکربنیک از پتروشیمی های رازی و مارون در منطقه ویژه اقتصادی بندر امام خمینی توسط شرکت پتروشیمی فن آوران طراحی و اجرا شده است.

 خوراک این واحد پس از گوگرد زدایی به همراه بخار آب وارد ریفرمر شده و در دمای حدود ۹۰۰ درجه سانتیگراد تبدیل به گاز سنتز حاوی هیدروژن ، منو اکسید کربن و گاز کربنیک می گردد ، گاز سنتز تولیدی پس از سرد شدن فشرده شده و در راکتورهای بخش سنتز به متانول خام تبدیل می گردد و پس از جدا سازی آب موجود ، در واحد تقطیر ، متانول خالص با درجه خلوص AA تولید می گردد.

 هزینه کل طرح شامل خرید لیسانس ، مهندسی اصولی ، مهندسی تفضیلی ، تامین تجهیزات و ارائه خدمات فنی به صورت ارزی و میزان سرمایه گذاری کل طرح ۱۵۴۱ میلیارد ریال بوده است . تکنولوژی طرح از شرکت هالدر تاپسو ی دانمارک خریداری شده و شرکت ایرانی سازه و شرکت اسنام پروجتی ایتالیا طراحی و تامین تجهیزات را به عهده داشته اند.عملیات ساختمان و نصب توسط شرکت فنی محور سازان انجام گرفته است.

 پس از پایان عملیات اجرایی ، واحد متانول در تیرماه ۱۳۸۳ به مرحله بهره برداری رسیده است. تکنولوژی طرح از شرکت هالدور تاپسوی دانمارک خریداری شده و شرکت ایرانی سازه و شرکت اسنام پروجتی ایتالیا طراحی و تامین تجهیزات را بعهده داشته اند.

کشورهای چین ، ژاپن ، کره جنوبی ، هند ، سنگاپور ، تایوان ، تایلند ، ترکیه ، اروپای غربی با تراز واردات مثبت عمده ترین بازارهای هدف برای متانول صادرات خاور میانه محسوب می گردند.

کاربرد های اصلی متانول:

 متانول به عنوان یکی از محصولات استراتژیک در تولید بسیاری از محصولات نهایی مانند حلال‌ها ، رنگ‌ها ، پلاستیک‌ها و ضدیخ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. تنوع مشتقات متانول و استفاده آن در صنایع مختلف، این محصول را به عنوان یک کالای استراتژیک مطرح ساخته است و هم از این روی نوسان قیمت آن بر بسیاری از صنایع تولیدی اثر می گذارد.

قسمت اعظم متانول تولیدی در جهان صرف تولید فرمالدئیدها و اسید استیک و MTBE می‌شود. استیک اسید (اتانوئیک اسید، CH3COOH، C2H4O2): یا جوهر سرکه تاریخچه بسیار قدیمی دارد. بشر از گذشته های بسیار دور به طرق غیرسنتزی و عمدتا به روش تخمیر و تقطیر به این ماده دسترسی داشته و در تولید مواد غذایی، دارویی و صنایعی مانند چرم سازی و تهیه رنگ ها و غیره از آن استفاده می کرده است.

برخی کاربردهای زنجیر تولیدات پایین دست متانول:

اسید استیک به صورت صنعتی از روشهای سنتزی تهیه می شود. یکی از این روش ها سنتز اسید استیک از متانول و مونواکسیدکربن (کربوناسیون) است.اسید استیک در تهیه موادی چون استانیلید، اتیل استات، ایزو پروپییل استات، بوتیل استات، استیل کلرلید، مونوکلرو استیک اسید، کتن و ... مورد استفاده قرار می گیرد.

 فرمالدئید: در صنعت از اکسیداسیون کاتالیزوری متانول، تهیه می‌شود. معمولا از نقره فلزی یا مخلوط اکسید آهن و مولیبدن به عنوان کاتالیزور استفاده می‌شود. در صورت استفاده از اکسید آهن و مولیبدن به عنوان کاتالیزور ، متانول با اکسیژن در دمای ۴۰۰ درجه سانتی‌گراد واکنش میدهد. از فرمالدئید به علت از بین بردن بیشتر باکتریها بعنوان محلول ضدعفونی کننده استفاده می‌شود. همچنین برای نگهداری از نمونه‌های بیولوژیکی هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. عمده‌ترین استفاده فرمالدئید در تولید پلیمر و سایر ترکیبات شیمیایی است.

رزینهای فرمالدئید ، از واکنش فرمالدئید با فنل ، اوره و ملامین ایجاد می‌شوند. این مواد معمولا بعنوان رزینهای چسبناک در تولید تخته‌های سه‌لایی ، در ساخت اسفنجهای قالب‌گیری شده و تولید اسفنجهای عایق کاربرد دارند. همچنین فرمالدئید در تولید پلی فرمالید، EDTA ، رزول، نوولاک، فنل فرمالید، پیرولیدون،متیل پیرولیدون،پلی استال و... نیز کاربرد دارد.

 MTBE یا متیل ترشری بوتیل اتر یک بنزین افزودنی است که برای افزایش عدد اکتان سوخت به آن اضافه می شود و از متانول و ایزو بوتیلن تولید می شود. MTBE اولین ماده ی اکسیژن داری بود که به عنوان افزودنی به بنزین برای کامل تر شدن فرآیند احتراق در نظر گرفته شد، متانول که خود از اجزای اصلی بوجودآورنده ی MTBE است اغلب از گاز طبیعی و دیگر محصولات نفتی بدست می آید. این ماده عمدتاً به عنوان اکسیژن دار کننده ی سوخت بکار می رود. پس از کنار گذاشتن تترا اتیل سرب در کشور از روش اکسیژن دار کردن بنزین از طریق افزودن MTBE استفاده می شود. در واقع در حال حاضر عدد اکتان مورد نظر به جای افزودن تترا اتیل سرب با افزودن MTBE بدست می آید.

 اتیلن و پروپیلن: یکی از این فرآیندها تبدیل کاتالیستی ترکیبات متوکسی نظیر متانول و یا دی متیل اتر به مخلوط الفین ها می باشد. در این پروسه، متانول خام را به اتیلن و پروپیلن تبدیل می نمایند. در طی این فرآیند ابتدا در مرحله اول، گاز طبیعی به متانول خام تبدیل می گردد و در مرحله دوم متانول حاصله از طریق یک واکنش کاتالیستی به اتیلن و پروپیلن تبدیل می گردد. از عمده ویژگیهای این فرآیند تبدیل عمده ترین جزء گاز طبیعی (متان) به الفین میباشد. متان حدود ۹۰ درصد از گاز طبیعی را تشکیل میدهد از اینرو تبدیل آن به الفین بسیار پرصرفه میباشد. اتیلن و پروپیلن تولیدی با خلوص بالای ۹۷ درصد بوده و میتوان آنرا به راحتی جدا ساخته و به واحد پلیمرسازی فرستاد.

اقتصادی بودن این پروسه به عواملی نظیر قیمت و بازار فروش اولفین ها، هزینه متانول خوراک، هزینه کاتالیست و پلنت بستگی دارد.بسته به زمان و مکانهای مختلف بازارهای متفاوتی برای اتیلن و پروپیلن وجود دارد. در آمریکا و اروپا تقاضا برای اتیلن اغلب بیشتر از پروپیلن میباشد در حالیکه در اقیانوسیه تقاضا برای پروپیلن بیشتر از اتیلن است.

 متیل آمین : مونومتیل آمین یا متیل آمین با نام های متان آمین یا آمینومتان، دی متیل آمین با نام متیل متان آمین شناخته می شود.این مواد در دمای محیط به شکل گازی با بوی آمونیاکی که در آب، الکل و اتر محلول هستند ، همچنین به صورت خالص بسیار قابل اشتعال و سمی می باشند. مونومتیل آمین در تولید ماده ای به نام متیل ایزوسیانات بکار می رود که این ماده خود ماده اولیه تولید سمومی مانند کارباریل سوین تمیک، بروت، کر بوفوران و کربوسولفان می باشد.همچنین با مونومتیل آمین فسژن شده سموم متومیل و اگزامیل تولید می شود.

 حلال نرمال متیل پیرولیدون از مصارف عمده صنایع تولید روغن های روان کننده می باشد. در این فرآیند از متیل پیرولیدون برای جداسازی بنزن، تولوئن و زایلن استفاده می شود. همچنین این ترکیب به دلیل سمیت کم می تواندجایگزین حلال متیل کلراید در تولید رنگ برها شود و در پوشش های پلی آمیدیسیم و کابل نیز مصرف دارد.

  آلکیل آلکانول آمین ها در نتیجه واکنش مونومتیل آمین با اکسید اتیلن آلکیل آلکانول آمین تولید می شود و از این مواد در داروسازی ، جذب و جداسازی ترکیبات CO2و H2S از گازطبیعی استفاده می شود. سایر کاربردهای مونومتیل آمین تولید ماده فعال سطحی متیل تائورات که در صنایع نساجی و شوینده ، تولید موادی چون دی متیل اوره،کافئین و در ساخت مواد منفجره به صورت مونو متیل آمین نیترات مصرف می شود.

 

مشخصات متانول : SPECIFICATION

				Methanol (CH3OH)
LIMIT(SPEC)	IMPAC	Fanavaran GRADE	METHOD	TEST
Clear And Free Of Suspended Matter	Clear And Free Of Suspended Matter	Clear And Free Of Suspended Matter	ASTM-D1722	Appearance
N/I	۹۹٫۸۵ Min	۹۹٫۹۰ Min	ASTM-E346	Purity (WT%)
۰٫۱ Max	۰٫۱ Max	۰٫۰۵۰۰ Max	ASTM-E203	Water (WT%)
۱۰ Max	۵۰	۱۰ Max	ASTM-E346	Ethanol (ppm wt)
۰٫۷۹۲۸	۰٫۷۹۱ – ۰٫۷۹۳	۰٫۷۹۲۵ - ۰٫۷۹۲۹	ASTM-D4052	SP.GR@20/20
۲۰	N/I	۱۰ Max	ASTM-E346	Acetone (ppm wt)
۳۰ Minutes	Greater than 60 Minutes	Greater than 60 Minutes	ASTM-D1363	Permanganate time@15C.minutes
Max 1.0 °c to include64.6 °c ±۰٫۱	Max 1.0 °c to include64.6 °c ±۰٫۱	Max 1.0 °c to include64.6 °c ±۰٫۱	ASTM-D1078	Distillation Range
۳۰	۳۰	۳۰ Max	ASTM-D1613	Acidity (ppm wt) (as acetic acid)
N/I	۰٫۱	۰٫۱ Max	ASTM-D1068	Total Iron (ppm wt)
N/I	۰٫۵	۰٫۲ Max	ASTM-D512	Chloride (ppm wt)
N/I	N/I	N/l	ASTM-D5623	SULOHUR (ppm wt)
N/I	N/I	Passes test	ASTM-D1722	Hydrocarbons (water Miscibility)
Blow 30 APHA	Blow 30 APHA	Blow 30 APHA	ASTM-E346ٍ	Carbonisable PT-CO
Characteristic nonresidual	Characteristic nonresidual	Characteristic nonresidual	ASTM-E1296ٍ	Odour
Blow 5 APHA	Blow 5 APHA	Blow 5 APHA	ASTM-D1209ٍ	Color PT-CO(APHA)
۱۰ Max	۱۰ Max	۸mg/1000ml Max	ASTM-D1353	Non Volatile Matter
N/I	N/I	۴۰ ppb Max	ASTM-E346	TMA
N/I	N/I	N/I	ASTM-D1614	Alkalinity as NH (ppm wt)
N/I : Not Include In Specification